بواسیر چیست؟
بیماری بواسیر بیماری رایجی است که نیمی از افراد در هر برهه ای از زندگی شان به آن مبتلا می شوند همورئید یا بواسیر همان رگ های خونی بزرگ شده در ناحیه پایانی روده ( رکتال) می باشد که غالبا ماندن آن در درون مقعد به جز خونریزی مشکل دیگری به وجود نمی آورد به این دلیل که درون مقعد عصب زیادی به منظور احساس درد موجود نیست ولی هنگامی که هموروئید یا بواسیر در ناحیه خارجی مقعد نمایان می شود به جز خونریزی، درد ناراحت کننده ای را نیز همراه دارد که اگر به آن توجه نشود بعد از مدتی و با گذشت زمان منجر به کم خونی و عفونت و حتی باعث سرطان رکتال نیز می گردد.
علائم یا نشانه های بیماری بواسیر یا هموروئید
1-خونریزی موقع اجابت مزاج شایعترین علامت هموروئید یا بواسیر است که بعد از دفع مدفوع سفت به وجود می آید و به صورت قطره قطره روی کاسه توالت خون چکه می کند.
2- دومین نشانه بارز هموروئید یا بواسیر خارج شدن یا بیرون زدگی توده از مخرج بیمار است، برخی مواقع بعد از زور زدن زائده ای از مخرج بیمار بیرون می زند که گاهی خود به خود به درون می رود و گاهی بیمار خودش مجبور است آن را با دست موقع شستشو به درون مقعد هدایت کند و در مواقعی نه خودش به درون می رود و نه با دست می شود آن را به درون هدایت کرد بلکه این زایده در بیرون باقی می ماند و منجر به درد می گردد، که در این وضعیت اخیر بیمار باید هر چه زودتر به جراح رجوع کند. در ۳۵% نمونه های خونریزی به خاطر حرکت جرم سفت مدفوع در موقع اجابت مزاج است. گره های بیرون شده از ناحیه مقعد در نتیجه اصطکاک با لباس و یا جا انداختن با دست، آسیب دیده، دچار خونریزی می گردند.
3-سومین علامت و نشانه هموروئید یا بواسیر، درد است. درد از علائم اصلی و ثابت بیماری هموروئید یا بواسیر است که تقریبا در ۴۰ % بیماران، به ویژه در موقع دفع مدفوع دیده می شود. کناره های مقعد به خاطر التهاب مخاط راست روده و پوست به آسانی صدمه می بیند. در هنگام زور زدن، حرکت مدفوع در روده، انجام تنقیه و برخی مواقع استفاده از شیاف های آنتی هموروئیدی هم مخاط راست روده به راحتی صدمه دیده، کناره پسین کانال مقعد ترک بر می دارد.
در زیر نشانه های هموروئید یا بواسیر را به طور خلاصه و فهرست وار برای شما می آوریم تا به محض بروز هر یک از این نشانه ها سریعا به پزشک متخصص مراجعه فرمائید.
1- بروز درد در ناحیه مقعد در موقع دفع مدفوع
2- ظاهر شدن ترشح مخاطی (بلغمی) پس از اجابت مزاج
3- دفع ناقص مدفوع (موقعی که حس می کنید روده شما بعد از دفع مدفوع هنوز به صورت کامل خالی نشده است)
4- به وجود آمدن برآمدگی در ناحیه مقعد
5- به وجود آمدن درد و خونریزی در ناحیه مقعد در زنان باردار
6- بی اختیاری مدفوع
7- به وجود آمدن التهاب و تورم ناحیه مقعد
8- خارج شدن بالشتکهای عروقی از مقعد
9- خونریزی از مقعد
10- مشاهده رگه های خونی بر روی مدفوع یا خون در مدفوع
11- خارش در ناحیه مقعد.
انواع بواسیر یا هموروئید
هموروئیدها یا بواسیرها به سه گروه قسمت می گردند:
1-بواسیر یا هموروئید داخلی
2-بواسیریا هموروئید خارجی
3-بواسیر یا هموروئید ترومبوزه
نشانه های بواسیر داخلی
بواسیرداخلی در بیشتر موارد دردی ندارند، فقط نشانه آنها خونریزی با بیرون زدن توده و زایده از ناحیه مقعد است.رایج ترین نشانه بواسیر داخلی دیدن رگه های خونی به رنگ قرمز روشن به روی مدفوع ودستمال توالت ویا چکیده شدن خون بروی کاسه توالت بعد از دفع مدفوع است. سایر نشانه های بواسیر داخلی به شرح زیر است
خارش: اکثرا جزء علائم بواسیر خارجی می باشد، چون این عارضه غالباً با ترشح مخاط همراه است که باعث تحریک پوست مقعد و در نتیجه خارش می‌شود.
سوزش پوست: بواسیرهای بزرگ بیرون زده از مقعد چون با ترشح مخاط همراه هستند، تحریک و سوزش ملایم پوست را به دنبال دارند.
احساس ناراحتی: گاهی بیمار پس از دفع مدفوع احساس می‌کند که تخلیه کامل صورت نگرفته است. این احساس ناراحت کننده از برجستگی بواسیر در بخش انتهایی روده بزرگ و مجرای مقعدی نشأت می‌گیرد. در کل هر چه هموروئید بزرگ‌تر باشد، ناراحتی بیمار بیشتر است.
درد: اکثر هموروئیدها دردناک نیستند، اما بواسیرهای بزرگ بیرون زده از مقعد، در صورت ورم کردن و فشرده شدن توسط عضله‌های کنترل کننده مقعد، دردناک می‌گردند. درد شدید گاهی نشانه‌ی نرسیدن خون به هموروئید (بواسیر مختنق) است که باید به سرعت درمان شود.
درد و خونریزی راست روده و تغییر یافتن عادت‌های روده‌ای که مدت زمان زیادی از آن نگذشته است از علائم سرطان مقعد، راست روده و روده بزرگ نیز به شمار می‌روند. در صورت مواجه شدن با این علائم، به ویژه اگر بیش از ۵۰ سال دارید یا در خانواده سابقه ابتلا به سرطان روده بزرگ وجود دارد، حتماً در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید تا بهترین درمان بواسیر و یا مشکل دیگری که ممکن است به آن مبتلا باشید را برایتان تجویز نماید.
نشانه های بواسیر خارجی
بواسیر خارجی که توام با درد و لمس زایده حساس در ناحیه مقعد هستند که برخی مواقع باعث خونریزی زیر جلدی گشته و موجب درد شدیدی می گردد، در این وضعیت ضروری می باشد هر چه سریعتر به پزشک جراح مراجعه کنید.
سوزش و خارش مقعد و کناره های آن در نتیجه اثرگذاری ترشحات غده مخاطی روده بزرگ بر اعصاب حسی این ناحیه است. به دنبال پایین افتادگی طولانی گره ها، کشیدگی اسفنکتر (ماهیچه تنگ کننده) مقعد کاهش یافته، گاز و مدفوع آبکی به طور غیر ارادی بیرون می آید. این روند باعث تحریک و التهاب مزمن پوست و برخی مواقع پوسته دادن لایه بالایی آن می گردد.
انواع درجات بواسیر
حال که با بواسیریا هموروئید داخلی وخارجی آشنا شدید میتوان نسبت به شدت آنها بواسیر یا هموروئید را به 4درجه تقسیم کرد
بواسیر درجه یک: در این حالت بالشتکهای بواسیرهنوز وخیم وعارضه دار نشده اند واز مخرج خارج نمی شود و تنها علامتش دفع خون قرمز می باشد وفرد بیمار دردی ندارد
بواسیر درجه دو: دراین حالت بالشتکهای بواسیراز مخرج خارج می شود ولی خود به خود جا می رود.
بواسیر درجه سه: درمرحله سوم بالشتکهای بواسیراز مخرج خارج می شود ولی خود به خود جا نمی رود بلکه با دست جا می رود
بواسیر درجه چهار: ودر نهایت دراین مرحله بالشتکهای بواسیرهمیشه در خارج مخرج است و جا نمی رود. واحساس نا خوشایندی را برای فرد بیمار به همراه دارد
علت بواسیر
فشار آوردن موقع دفع مدفوع: اگر مجبور هستید به منظور دفع مدفوع، بیشتر از ۵ دقیقه روی خود فشار بیاورید، بدانید که این امر نرمال نمی باشد. این فشار منجر به خون ریزی می گردد.
چاقی مفرط: وزن بالا، فشار زیادی بر قسمت تحتانی بدن وارد می کند که می تواند از علت های بواسیر باشد. رگ های خونی در قسمت رکتال بزرگ می شود و در نتیجه هنگام دفع مدفوع فرد دچار خون ریزی می شود.
مصرف کم آب: آب ترکیب اصلی مدفوع است. آب باعث نرمی مدفوع و آسانی دفع می شود و هنگام دفع، روی رگ های رکتال فشاری وارد نمی کند. بنابراین طی روز آب کافی بنوشید.
برنامه غذایی کم فیبر: کمبود فیبر در برنامه غذایی باعث سفت شدن مدفوع می شود. مدفوع سفت نیز، روی دیواره های مقعد اصطکاک ایجاد می کند که سرانجام به خون ریزی منجر می شود. درمان بواسیر مصرف فراوان سبزی های برگ سبز است.
بارداری: خیلی از زنان در زمان بارداری گرفتار بواسیر یا هموروئید می گردند. در موقع بارداری، رگ های خون گشاد می گردد. به همین خاطر زنان باردار به هموروئید مستعدتر هستند.
یبوست مزمن: برخی افراد در طول سال به یبوست مستعدند و تغییرات غذایی نیز همیشه روی وضعیت آن ها تأثیر نمی گذارد. اگر دچار یبوست مزمن هستید، به مرور زمان دچار بواسیر خواهید شد. برای پیش گیری بهتر است از قرص های رونده استفاده کنید.
نشستن درازمدت: بیشتر افراد مجبورند به مدت طولانی پشت میز بنشینند که این امر منجر به متورم شدن رگ های خون در ناحیه مقعد می شود.
مصرف دستمال توالت زبر: دستمال کاغذی که از آن استفاده می کنید، باید نرم باشد تا مقعد را زخم نکند
وضعیت نامناسب بدن: یکی از علت های بروز بواسیر، حالت نادرست نشستن است. خمیدگی بدن، روی قسمت پایین بدن فشار وارد می کند. این فشار اضافه می تواند باعث تحریک بواسیر شود.
استفاده از غذاهای پر ادویه: ادویه، مقعد زخم شده را تحریک و دفع مدفوع را سخت می کند.
بعضی از ورزش ها: برخی برنامه های ورزشی از جمله وزنه برداری شاید مناسب افراد مستعد به بواسیر نباشد. به ویژه نشستن روی زانو با وزنه، می تواند به متورم و زخم شدن رگ های مقعد منجر شود.
اسهال: در این مواقع، فرد به طور مکرر به دستشویی می رود که این امر باعث ایجاد اصطکاک، زخم و عفونت مقعد می شود.
در صورت وجود این نشانه ها چه کارهایی بایست انجام دهید؟
اگر در مدفوع خود خون مشاهده کردید حتما به منظور تشخیص قطعی باید به پزشک و به ویژه به جراح مراجعه کنید. زیرا خونریزی از نشانه های بیماریهایی نظیر سرطان های روده و غیره نیز است که برای بررسی بیشتر ضروری است پزشک، معاینه ها و آزمایش های بیشتری را در باره شما انجام دهد.
آیا این نشانه ها می تواند نشانه های سرطان و یا بیماری های بدخیم باشد ؟
بلی. درصدی از خونریزی های دستگاه گوارش قسمت زیرین به خاطر سرطان های روده هستند. بنابراین هر گونه خونریزی از ناحیه مقعد باید تحت بررسی لازم قرار گیرند.
از سایر علائم می توان به احساس اینکه بعد از اجابت مزاج، راست روده به صورت کامل تخلیه نشده باشد، این وضعیت فقط در باره هموروئید یا بواسیر بزرگ مشاهده می‌شود و پدید آمدن التهاب و تورم در ناحیه مقعد اشاره نمود.
همانگونه که گفته شد از جمله علایم هموروئید یا بواسیر خونریزی هنگام دفع مدفوع، خارش و درد روده بزرگ رایجترین علائم هموروئید محسوب می‌شوند. در ادامه علائم انواع این بیماری به صورت فهرست وار با شرخی مختصر آورده می شود:
هموروئید خارجی: درد راست روده عموماً همراه با بواسیر خارجی است. خون جمع شده در زیر پوست، توده یا برآمدگی دردناک و سختی را به وجود می‌آورد که با اصطلاح ترومبوزه یا بواسیر دلمه شده از آن یاد می‌شود. در این حالت بیمار مبتلا به هموروئید پس از دفع مدفوع گاهی اوقات رگه‌های خون را روی دستمال و یا کاسه توالت می‌بیند.
هموروئید داخلی: خونریزی راست روده رایجترین علامت بواسیر داخلی است و بیمار رگه‌های خونی قرمز روشن را روی دستمال توالت یا خون قرمز روشن را روی کاسه توالت پس از اجابت مزاج می‌بیند. همچنین گاهی اوقات خون روی سطح مدفوع نیز دیده می‌شود.
